Komisji ds. działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej. Wyzwania w nowej kadencji

W środę 22.02.2023 r. w Warszawie odbyło się pierwsze w tej kadencji posiedzenie Komisji ds. działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej przy ZG ZOSP RP. Spotkanie, które odbywało się w systemie hybrydowym, prowadził przewodniczący komisji, wiceprezes ZG ZOSP RP Edward Siarka. Uczestniczył w nim także dr Grzegorz Szyszko – dyrektor Zarządu Wykonawczego ZOSP RP.

Na wniosek druha Edwarda Siarki wybrano Prezydium Komisji. Wiceprzewodniczącymi Komisji zostali: płk mgr Marian Chmielewski (sprawy dot. działalności kulturalno-społecznej), dr hab. Władysław Tabasz (sprawy dot. działalności naukowej) i dr Marian Zalewski (sprawy dot. działalności dokumentacyjnej i historycznej), sekretarzem mgr Małgorzata Judasz, członkami Prezydium: dr Janusz Gmitruk dyr. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, dr Tadeusz Skoczek dyr. Muzeum Niepodległości, mgr Bartłomiej Robak i mgr Mirosław Walicki.

Jednogłośnie wybrano honorowego przewodniczącego Komisji prof. dra hab. Tadeusza Stanisława Olejnika, autora ponad 50 zwartych publikacji w tym „Towarzystwa ochotniczych straży ogniowych w Królestwie Polskim”; „150 lat Kaliskiej Ochotniczej Straży Pożarnej 1864-2014”; „Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w województwie sieradzkim w latach 1975-1996” oraz monografii poświęconych OSP w: Wieluniu, Złoczewie, Warcie, Praszce, Zduńskiej Woli, Szadku, Opocznie, Nałęczowie; przewodniczącego Rady Naukowej „Słownika biograficznego polskich strażaków”.

Zebrani przyjęli Ramowy regulamin pracy Komisji. Przewodniczący Komisji Edward Siarka podkreślił, że do zadań Komisji jako ciała opiniodawczo-doradczego ZG ZOSP RP należy w szczególności:

• wspieranie inicjatyw kulturalnych i kulturotwórczych, w tym amatorskiego ruchu artystycznego: strażackich orkiestr, chórów, zespołów artystycznych i scenicznych,
• wspieranie i promowanie działalności kronikarskiej, współpraca z kronikarzami oraz organizowanie przeglądów kronik, w tym ogólnopolskich konkursów kronik,
• współudział w organizacji przeglądów dorobku artystycznego, kulturalnego i historycznego oraz konkursów historycznych,
• współpraca z placówkami naukowymi, uczelniami wyższymi, szkołami pożarniczymi, placówkami muzealnymi, izbami tradycji, a także historykami w zakresie badań naukowych, dokumentowania dziejów polskiego pożarnictwa, opracowywania materiałów, wydawnictw, wymiany doświadczeń i informacji,
• upowszechnianie nowych technologii w utrwalaniu dorobku ruchu strażackiego.

Dr Marian Zalewski rozpoczął dyskusję dotyczącą działalności Komisji w tej kadencji w związku z przyjętymi na XV Zjeździe Krajowym Związku OSP RP 1.10.2022 r. dokumentami: strategią ZOSP RP FLORIAN 2050 oraz programem działania Związku OSP RP na lata 2022-2027. Przypomniał osiągnięcia w minionej kadencji. Podkreślił, że dotychczasowe sukcesy to wynik współpracy z wieloma osobami, instytucjami i organizacjami. Wysiłkiem kilkudziesięciu autorów wydano miedzy innymi: album „W jedności siła. Bogu na chwałę, ludziom na pożytek”, pięć tomów „Analiz strategicznych Florian 2050” oraz „Słownik biograficzny polskich strażaków”. Zasygnalizował wiodące przedsięwzięcia w realizację których będzie zaangażowana Komisja w najbliższych latach. Są to w szczególności: pielgrzymka strażaków na Jasną Górę planowana na 27 maja 2023 r., wspieranie konkursów i przedsięwzięć kulturalno-społecznych (orkiestry dęte, zespoły artystyczne, piosenka strażacka, biblioteki i czytelnictwo), kontynuowanie cyklicznego wydawnictwa Słownik biograficzny polskich strażaków (trwają prace nad wydaniem drugiego tomu); wydanie w latach 2023-2025 czterech tomów Monografii Związku OSP RP; rokroczne przeprowadzanie „Konkursu na prace popularno-naukowe i badawcze dotyczące historii pożarnictwa” oraz „Konkursu na pamiętniki, wspomnienia, relacje i opracowania Z dziejów OSP”; ogólnopolskie i regionalne spotkania i konkursy kronikarzy oraz rozwój w województwach klubów kronikarskich; wznowienie wydawania rocznika wzorem „Zeszytów Historycznych Związku OSP RP” i „Analiz strategicznych Florian 2050” jako czasopisma naukowego, bądź popularnonaukowego; organizacja konferencji popularno-naukowych w tym konferencji „Strażacy a niepodległość” w Dniu Strażaka 4 maja 2023 r.; współpraca z muzeami (historycznymi, etnograficznymi, sportu i turystki), Centralnym Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, strażackimi muzeami i izbami tradycji pożarniczej, wyższymi uczelniami, samorządem, stowarzyszeniami twórczymi.

Zaprezentowane zagadnienia stały się przedmiotem kilkugodzinnej wymiany poglądów członków komisji. Szeroka dyskusja dotyczyła działalności kulturalno-społecznej a w szczególności uczestnictwa orkiestr dętych i zespołów artystycznych na Jasnej Górze w czasie strażackiej pielgrzymki. Swój pogląd wyrazili m.in. Marian Chmielewski, Leonarda Bogdan, Bolesław Kurek. Współpraca z wyższymi uczelniami, naukowcami oraz wydawanie czasopisma naukowego była tematem wypowiedzi profesorów uczelnianych: dr hab. Stanisaława Kunikowskiego, dr hab. Władysława Tabasza, dr hab. Piotra Gołdyna. Dużym dorobkiem Związku jest współpraca z kronikarzami w tym konkursy kronik. O dalszym rozwoju tej aktywności mówili mgr Małgorzata Judasz, mgr Anna Przybylska, dr Janusz Gmitruk. Problematykę rozwoju izb tradycji przy OSP, strażackich muzeów w tym współpracy z Centralnym Muzeum Pożarnictwa, konkursów historycznych poruszyli: Jadwiga Marcinkowska z Izby Tradycji ZG ZOSP RP w Wesołej, dr Mirosława Libera z Muzeum HPRL w Warszawie, Zbigniew Todorski z Muzeum w Kotuniu. Maria Smoleń przypomniała postulat publikowania na stronie internetowej Związku list osób odznaczonych Złotym Znakiem Związku OSP RP oraz Medalem Honorowym im. Bolesława Chomicza podobnie jak to jest z Medalem Honorowym im. Tuliszkowskiego na stronie KG PSP. Mirosław Walicki, przewodniczący Komisji Historycznej OW ZOSP RP woj. lubelskiego wspomniał o grupach rekonstrukcyjnych o tematyce strażackiej, które zyskują coraz większą popularność. Dr Krzysztof Latocha, mgr Bartłomiej Robak oraz Danuta Raniowska poruszyli temat powołania w ramach komisji tematycznych zespołów eksperckich co pomogłoby komisji w jej pracy opiniodawczo-doradczej. Dr Rafał Dmowski i mgr Grzegorz Matczyński ustosunkowali się do organizacji konferencji popularno-naukowej „Strażacy a niepodległość”.

Do wypowiedzi zwłaszcza dotyczących przygotowań Związku do strażackiej pielgrzymki na Jasną Górę i funkcjonowania Komisji ustosunkował się dyrektor Zarządu Wykonawczego ZOSP RP dr Grzegorz Szyszko. Pierwsze posiedzenie Komisji w nowej kadencji podsumował przewodniczący, wiceprezes Edward Siarka. Podkreślił wagę stawianych zagadnień. Działacze kultury, naukowcy, historycy, kronikarze są bardzo potrzebni dla naszej organizacji. Ważne aby ogromny potencjał tkwiący w powstałej Komisji wykorzystać w realizacji zadań i programu naszego Związku.

W czasie posiedzenia komisji wiceprezes ZG ZOSP RP Edward Siarka wręczył Januszowi Gmitrukowi – dyrektorowi Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego okolicznościowy Dyplom podpisany przez prezesa ZG ZOSP RP Waldemara Pawlaka z okazji 75 rocznicy jego urodzin.

Zdjęcia: Zbigniew Todorski i Marian Zalewski